77 urodziny obchodzi dziś Stan Borys.
***
Stan Borys: piosenkarz kompozytor, aktor i poeta urodził się w Załężu k. Rzeszowa, 03.09.1941 roku.
Uczęszczał do wielu szkół - technikum budowlanego, mleczarskiego, mechanizacji rolnictwa i liceum. W podstawowej szkole muzycznej w Rzeszowie uczył się gry na skrzypcach i klarnecie. Żadnej z tych szkół nie ukończył.
Od młodych lat pasjonuje się poezja i recytuje wiersze na wielu konkursach recytatorskich zajmując czołowe miejsca ogólnopolskich konkursach; od 1958 był związany z rzeszowskimi Teatrem Rybałtów kultywującym styl komedii del arte - w sztuce p.t. "Cyrulik Sewilski" wieku 1 lat 7zagrał główna rolę; 1960 - student i absolwent Wydziału Teatralnego na Uniwersytecie Ludowym we Wzdowie, po jego ukończeniu występował w Teatrze Poezji w Rzeszowie; 1961 - 1963 służba wojskowa gdzie założył amatorski teatrzyki poezji; 1963 - 1964 Teatr im. Wandy Siemaszkowej, początkowo rekwizytor, potem statysta i aktor w rolach epizodycznych; współpracował z Radiem Rzeszów.
W Studium Nauczycielskim w Rzeszowie założył teatrzyk "Symbol", który na przeglądzie teatrzyków studenckich otrzymał 3 miejsce za jego pomysł i wyreżyserowanie sztuki p.t. "Przedawnienie"; 1963 - zadebiutował na łamach "Nowin Rzeszowskich" zdobywając nagrodę w Turnieju Jednego Wiersza; 1965 - pracował jako kulturalno - oświatowy w Klubie "Poczta" w tym samym czasie współtworzył zespół muzyczny nadając mu kontrowersyjną na owe czasy nazwę Blackout.
Został solistą zespołu Blackout z tego okresu pochodzi nagrana płyta, longplay i kilka czwórek z której wiele piosenek stało się przebojami a najbardziej znana to "Anna". Blackout zapoczątkował również pierwsze protest songi w Polsce "Te Bomby lecą na nasz dom", "Pozwólcie nam żyć". Wszystkie piosenki były autorstwa Nalepa – Loebl. Poetę Bogdana Loebla nakłonił do pisania tych piosenek, stał się on jedynym poetą piszącym poetyckie teksty dla zespołu. Pierwszy występ zespołu Blackout odbył się w klubie "Poczta" było to 3 września 1965, od tej pory datuje się jego kariera jako solisty i piosenkarza. Z zespołem Blackout śpiewał przez dwa lata, rozstał się z nim w grudniu 1967 roku; 1968 - 1970 współpracował z grupą Bizony,
Tworząc formacje o nazwie Stan Borys i Bizony zdobywajac nagrodę za interpretację piosenek w widowisku muzycznym Inter-Musica Show na Przeglądzie Zespołów Estradowych w Olsztynie. Najbardziej znana piosenka z tego okresu jest Wiatr od Klimczoka i Spacer dzika plaza; 1968 - na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, śpiewał piosenkę "To ziemia " Juliusza Loranca i Jonasz Kofty za jej interpretacje otrzymał nagrodę dziennikarzy. Pierwszy występ na MFP Sopot 68 również z piosenka "To ziemia" zaowocował coraz większymi koncertami w kraju i za granica. Koncertował m.in. w Austrii, Związku Radzieckim, Czechosłowacji. Po dwóch latach współpracy rozstaje się z grupa Bizony; od 1971 zaczął występować jako solista; 1971 - występ w filmie "Uciec jak najbliżej", będącego reżyserskim debiutem Janusza Zaorskiego, zagrał w nim samego siebie i wykonał kilka piosenek; 1971 - Festival International Festival Variétés de Rennes Francja - laureat Brązowego Gronostaja śpiewając piosenki Kyrie i Ikona; 1972 - 3 nagroda w Ostendzie (Belgia) na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki- Young European Song Festiwal oraz nagroda specjalna prasy za interpretacje; 1972 - V Olimpiada Piosenki w Atenach (Grecja) - śpiewał w antycznym stutysięcznym stadionie olimpijskim piosenkę Marka Sewena i Adama Kreczmara "Wierze drzewom" - piosenka otrzymała II miejsce (3 Złote Apolliny) - a on otrzymał Złotą Płytę jako Best Interpreter z 40 krajow. Najlepszy wykonawca z 40 krajów biorących udział; w tej Olimpiadzie. 1973 - Castlebar (Irlandia) nagrodzony za interpretacje piosenki "Lost Love"; 1973 - Caracas (Wenezuela) na festiwalu Onda Nueva wyróżnienie za piosenkę "Szukam Przyjaciela” muzyka :Marek Sewen , slowa :Stan Borys.; 1973 - KFPP Opole, nagroda dziennikarzy za interpretacje piosenki "Jaskółka Uwieziona" – w tym samym roku na MFP w Sopocie 73 nagroda Bursztynowego Słowika za interpretację piosenki "Jaskółka uwięziona"; na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki Bratislawska Lira w Bratysławie (Czechosłowacja) jego występ jako gwiazdy uzależniony był od zdjęcia z jego piersi krzyża - rekwizytu , który zawsze i wszędzie dekoruje jego pierś podczas koncertu; 1973 - występ gościnny w 1-szej polskiej rock - operze "Naga" - Ballada o ludziach ( Naga prawda) której libretto napisał poeta Grzegorz Walczak a muzykę muzycy z Niebiesko-Czarnych w reżyserii Jerzego Krechowicza. Z "Naga" odbyło się 150 spektakli w całej Polsce; 1974 - 1975 występował jako gwiazda w Teatrze Syrena w Warszawie; 1975 - udział w Oratorium Muzycznym Katarzyny Geartner i Ernesta Brylla "Zagrajcie nam wszystkie srebrne dzwony";
7 grudnia 1975 - u szczytu kariery w Polsce decyduje się opuścić kraj wyjeżdżając do USA na stale w poszukiwaniu wolności duchowej i artystycznej - od Sylwestra 1975 śpiewa w klubach polonijnych w New Jersey i New Yorku. W roku 1977 przenósł się do Chicago gdzie dalej występuje w klubach polonijnych. W roku 1980 w Chicago założył swoje radio w języku polskim, które istniało do roku 1985. Stale występował w klubach polonijnych współpracując jednocześnie z rożnymi zespołami. Pierwsze nagrania w 1979 w studiach nagrań Odyssey, Family Trees i Strange Romance. W 1983 reżyserował i grał główną role w sztuce opartej na życiu i twórczości C.K. Norwida napisanej przez Tymoteusza Karpowicza również dramaturga i poety, ówczesnego profesora wydziału slawistyki.
Spektakl przygotowany był pod patronatem The Norwid Society przy University of Illinois w Chicago z okazji międzynarodowej konferencji poświęconej twórczości Norwida w setną rocznicę jego śmierci; 1988 - wystawił
Copernicus Center w Chicago sztukę z własna muzyką o tytule "pisze pamiętnik artysty" - hańba temu kto o tym źle myśli". W tym samym roku 1988 powstaje płyta CD z nagraniami tego spektaklu; 1991 - w Blackstone Theatre w Chicago grał w sztuce Bertolta Brechta "The Good Woman of Setzuan" w reżyserii Josepha Slowika do której skomponował pięć songów - jego role Narratora zwanego Enhancer wymyślił reżyser Joseph Slowik; 1991 - pierwszy raz po 17-tu latach przyjechał do Polski - wystąpił z recitalem "Anna 91" na KFPP w Opolu oraz w koncercie Trzy dekady polskiego rocka w Sopocie; 1996 - w Chicago w Betlejem polskim według L. Rydla w reżyserii Bułeczki Kopczewskiego stworzył kreacje wcielając się w rolę Diabła; 1997 - w Teatrze Muzycznym w Gdyni kreował gościnnie rolę Jeana Valjeana w musicalu Les Misérables (Nędznicy) w reżyserii Jerzego Gruzy; 1997 - przeniósł się z USA do Kanady. Tam 1999 roku odbył się wielki koncert podsumowujący jego ponad 30-letnią karierę artystyczną, zaprezentował m.in. swoje najnowsze dokonania pochodzące z płyty "Niczyj" zapraszając do koncertu znanych muzyków kanadyjskich. W Toronto brał udział w spektaklach Salonu Muzyki i Poezji m.in. "Gałczyński - Poeta Magiczny" oraz w spektaklu “Słowacki". Od roku 2001 mieszkał kolejno w Saddle Brook na Florydzie potem w Las Vegas i San Diego; od roku 2004 częściej wystepuje w Polsce grając koncerty z grupa "Imię Jego 44.” W roku 2005 po 30 latach przeniosl sie na stale do Polski gdzie koncertuje do tej pory.
Jest laureatrem dwoch medali Gloria Artis : Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” 2006; w tym samym roku podczas koncertu w filharmonii rzeszowskiej otrzymuje Zloty Krzyz Zasluzony dla kultury.
Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” otrzymal na koncercie w Sali Kongresowej w Warszawie w roku 2012.
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy artystycznej i twórczej nadany na uroczystosci z okazji 11-go listopada w Palacu Prezydenckim 2017.
Jest zagorzałym sportowcem uprawiającym wiele dyscyplin sportowych - rokrocznie bierze udział w turniejach tenisowych artystów, jest również zagorzałym joginem – dyscyplinę te uprawia od dziesiątków lat.
Wydal dwa tomiki wierszy :”Co jest urokiem tego zycia”. oraz “Daleko
donikad”
Nagrywa piosenki wykorzystujac głownie wiersze znanych poetów polskich. Występuje w Stanach Zjednoczonych na koncertach dla Polonii amerykańskiej, zapoznając młodzież polska w Ameryce z polska poezja.
Ostatnia jego płyta CD p.t. “Ikona” ( wydana w 2016 roku )zawiera wiersze : Tadeusza Urgacza, Jana Pawła II, Jana Lechonia, Bogdana Loebla, Agnieszki Osieckiej, Adama Mickiewicza jak również jego własne.
